ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Α) ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

1) Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

Εἶναι ἡ ἀρχαιότερη καὶ αὐστηρότερη περίοδος νηστείας τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μας ἔτους. Ἀρχίζει ἀπὸ τὴν Καθαρὰ Δευτέρα καὶ διαρκεῖ μέχρι καὶ τὸ Μέγα Σάββατο (48 ἡμέρες). Κατὰ τὴ νηστεία αὐτὴ ἔχουμε κατάλυση οἴνου καὶ ἐλαίου, ἐπιτρέπεται δηλαδὴ τὸ κρασὶ καὶ τὸ λάδι, μόνο κατὰ τὰ Σάββατα καὶ τὶς Κυριακές, ἐκτὸς βεβαίως τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Τὸ Μέγα Σάββατο εἶναι τὸ μόνο Σάββατο τοῦ ἔτους, κατὰ τὸ ὁποῖο δὲν ἔχουμε κατάλυση οἴνου καὶ ἐλαίου. Ἔχουμε, ἐπίσης, κατάλυση ἰχθύος τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου (25 Μαρτίου) καὶ τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων.

2) Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Ἀρχίζει στὶς 15 Νοεμβρίου καὶ διαρκεῖ μέχρι καὶ τὶς 24 Δεκεμβρίου (40 ἡμέρες). Κατ’ αὐτὴν τὴ νηστεία ἔχουμε κατάλυση οἴνου καὶ ἐλαίου ὅλες τὶς ἡμέρες ἐκτὸς τῆς Τετάρτης καὶ τῆς Παρασκευῆς καὶ ἐκτὸς βεβαίως τῆς Παραμονῆς τῶν Χριστουγέννων (24 Δεκεμβρίου).

Ὅσον ἀφορᾶ στὴν κατάλυση ἰχθύος ὑπάρχουν δύο παραδόσεις:

α) Κατὰ τὴν ἰσχυρότερη παράδοση τρῶμε ψάρι μόνο τὰ Σάββατα καὶ τὶς Κυριακὲς ποὺ μεσολαβοῦν μεταξὺ τῆς 21ης Νοεμβρίου (τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου) καὶ τῆς 12ης Δεκεμβρίου (τοῦ Ἁγ. Σπυρίδωνος).

β) Κατὰ μιὰ ἐπιεικέστερη παράδοση τρῶμε ψάρι ὅλες τὶς ἡμέρες ἐκτὸς Τετάρτης καὶ Παρασκευῆς μέχρι τὶς 12 Δεκεμβρίου.

3) Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

Ἡ χρονικὴ διάρκεια αὐτῆς τῆς νηστείας καθορίζεται ἀπὸ τὴν ἡμερομηνία τοῦ Πάσχα. Ἀρχίζει τὴ Δευτέρα μετὰ τὴν ἑορτὴ τῶν Ἁγίων Πάντων (ὀκτὼ ἡμέρες δηλαδὴ μετὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς) καὶ διαρκεῖ μέχρι καὶ τὶς 28 Ἰουνίου, παραμονὴ τῆς ἑορτῆς τῶν Ἁγίων Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου. Κατ’ αὐτὴν τὴ νηστεία ἔχουμε κατάλυση οἴνου καὶ ἐλαίου, καθὼς καὶ κατάλυση ἰχθύος, ὅλες τὶς ἡμέρες ἐκτὸς τῆς Τετάρτης καὶ τῆς Παρασκευῆς.

4) Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Ἀρχίζει τὴν 1η Αὐγούστου καὶ διαρκεῖ μέχρι καὶ τὶς 14 Αὐγούστου (14 ἡμέρες). Κατ’ αὐτὴν τὴ νηστεία ἔχουμε κατάλυση οἴνου καὶ ἐλαίου μόνο κατὰ τὰ Σάββατα καὶ τὶς Κυριακές. Κατάλυση ἰχθύος ἔχουμε μόνο τὴν ἡμέρα τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος (6 Αὐγούστου). Ἐπίσης, ἐὰν ἡ 15η Αὐγούστου τύχει Τετάρτη ἢ Παρασκευή, ἔχουμε κατάλυση ἰχθύος.

Β) ΛΟΙΠΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

1) Ὅλες οἱ Τετάρτες καὶ Παρασκευὲς τοῦ ἔτους, ἐκτὸς τῶν ἑβδομάδων ποὺ καταλύεται ἡ νηστεία, οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται πιὸ κάτω. Ἡ μὲν νηστεία τῆς Τετάρτης καθιερώθηκε εἰς ἀνάμνησιν τοῦ συμβουλίου τῶν Ἰουδαίων, κατὰ τὸ ὁποῖο ἀποφασίστηκε ἡ θανατικὴ καταδίκη τοῦ Κυρίου, ἡ δὲ νηστεία τῆς Παρασκευῆς, ἐπειδὴ κατὰ τὴν ἡμέρα αὐτὴ ἔγινε ἡ Σταύρωση τοῦ Κυρίου. Ἡ νηστεία τῆς Τετάρτης καὶ τῆς Παρασκευῆς εἶναι πολὺ σημαντική, ἦταν δὲ ἀνέκαθεν ἰδιαίτερα αὐστηρή. Ἔχουμε κατάλυση οἴνου καὶ ἐλαίου μόνο ὅταν συμπέσει ἑορτή, κατὰ τὴν ὁποία ὁρίζεται κατάλυση στὸ “Ὡρολόγιον τὸ Μέγα”.

2) Ἡ 5η Ἰανουαρίου, Παραμονὴ τῶν Θεοφανείων.

3) Ἡ 14η Σεπτεμβρίου, ἑορτὴ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.

4) Ἡ 29η Αὐγούστου, ἑορτὴ τῆς Ἀποτομῆς τῆς Τιμίας Κεφαλῆς τοῦ Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου.

ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Ἡ νηστεία τῆς Τετάρτης καὶ τῆς Παρασκευῆς καταλύεται στὶς ἑξῆς περιπτώσεις:

1) Ἀπὸ τὶς 25 Δεκεμβρίου μέχρι καὶ τὶς 4 Ἰανουαρίου (Δωδεκαήμερον), καθὼς καὶ τὴν 6η Ἰανουαρίου, ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων.

2) Τὴν πρώτη ἑβδομάδα τοῦ Τριωδίου (ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου μέχρι τὴν Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου).

3) Τὴν τρίτη ἑβδομάδα τοῦ Τριωδίου (ἀπὸ τὴ Δευτέρα τῆς Ἀπόκρεω μέχρι τὴν Κυριακὴ τῆς Τυροφάγου). Κατ’ αὐτὴν τὴν ἑβδομάδα ἐπιτρέπονται ὅλα ἐκτὸς ἀπὸ κρέας.

4) Τὴν ἑβδομάδα τῆς Διακαινησίμου (ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τοῦ Πάσχα μέχρι τὴν Κυριακὴ τοῦ Θωμᾶ).

5) Τὴν ἑβδομάδα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς μέχρι τὴν Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων).

ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΙΧΘΥΟΣ

Κατὰ τὶς ἑξῆς ἡμέρες (ἐφόσον συμπέσουν Τετάρτη ἢ Παρασκευὴ) ἔχουμε κατάλυση ἰχθύος:

-       7 Ἰανουαρίου: Σύναξις τοῦ Τιμίου Προδρόμου

-       2 Φεβρουαρίου: Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου

-       25 Μαρτίου: Εὐαγγελισμὸς τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου

-       Τετάρτη τῆς Μεσοπεντηκοστῆς

-       Τετάρτη τῆς Ἀποδόσεως τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα

-       24 Ἰουνίου: Γενέθλιον Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου

-       29 Ἰουνίου: Τῶν Ἁγ. Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου

-       6 Αὐγούστου: Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος

-       15 Αὐγούστου: Κοίμησις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου

-       8 Σεπτεμβρίου: Γενέθλιον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου

-       14 Νοεμβρίου: Τοῦ Ἁγ. Ἀποστόλου Φιλίππου

-       21 Νοεμβρίου: Εἰσόδια τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου